حسابداری مواد درتولید

دفاتر كارخانه (دفاتر صنعتي) و دفاتر اداره‌ي مركزي (دفاتر مالي)

در مؤسسه‌هاي توليدي ممكن است تمامي فعاليت‌ها در يك محل صورت گيرد. يا اين كه بين اداره‌ي مركزي و محل كارخانه فاصله‌ي كوتاهي وجود داشته بشاند در عين حال ممكن است بين اداره‌ي مركزي و محل كارخانه فاصله‌ي جغرافيايي به نسبت زيادي وجود داشته باشد كه در اين صورت ممكن است عمليات حسابداري صنعتي در دفاتر قسمتي (دفاتر كارخانه) كه دركاخانه نگه‌داري مي‌شوند، ثبت گردد.

قابل ذكر است كه در حال حاضر با توجه به وجود سيستم‌هاي رايانه‌اي امكان انتقال اطلاعات از محل كارخانه به اداره‌ي مركزي نگه‌داري مي‌شود كه نام اين حساب ”كنترل دفاتر مالي است از طرف ديگر نقل و انتقالات بين اداره‌ي مركزي و كارخانه در حساب‌هاي مذكور ثبت مي‌گردد و بايد همواره مانده‌ي بدهكار يكي با مانده‌ي بستانكار حساب ديگر مساوي باشد.

ويژگي‌هاي هزينه‌هاي ثابت عبارتند از:

1- ثابت بودن ميزان هزينه در سطوح توليد تعيين شده

2- كاهش هزينه ثابت هر واحد با افزايش سطح توليد

3- تخصيص به دواير از طريق تصميمات مديريت يا روش‌هاي تسهيم هزينه

4- كنترل وقوع هزينه‌ها از طريق مديران اجرايي

* هزينه‌هاي زير در طبقه‌بندي هزينه‌هاي ثابت قرار مي‌گيرند.

حسابداري مواد و بهاي تمام شده‌ي آن

منظور از مواد، مواد اوليه (موادخام است) كه در مؤسسه‌هاي توليدي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. مؤسسه‌هاي توليدي در طول سال به تدريج مواد اوليه را از فروشندگان خريداري و براي توليد محصولات به مصرف مي‌رسانند مواد اوليه شامل اقلامي از قبيل چوب براي ساخت ميز و صندلي، ورقه‌ي آهن براي توليد بدنه‌هاي اتومبيل و . مي‌باشد. اين قبيل مواد را معمولاً در محصول توليد شده مي‌توان مشاهده كرد.

اهداف حسابداري مواد

1- ارزشيابي صحيح مواد خريداري، تحولي به خط توليد

2- ثبت صحيح در دفاتر

3- مؤسسه‌هاي توليدي مي‌توانند از دو سيستم زير براي اندازه‌گيري مقادير موجودي مواد و مصرف آن استفاده كننده:

1- سيستم ثبت ادواري

2- سيستم ثبت دائمي

سيستم ثبت ادواري

در سيستم ثبت ادواري مواد اوليه در اول دوره در حساب موجودي مواد در دفتر كل ثبت مي‌شود و كليه خريدهاي طي سال در حساب كنتر خريد منعكس گردد. در طول سال بابت مصرف مواد اوليه هيچ ثبتي در دفاتر به عمل نمي‌آيد بلكه در پايان سال موجودي مواد اول دوره و خريد طي سال در حساب توليد، بدهكار مي‌گردد. مقادير فيزيكي موجودي مواد در پايان سال (مواد مصرف نشده) را شمارش معيني كرد و با استفاده از روش‌هاي ارزيابي موجودي‌ها، ارزيابي و مبلغ محاسبه شده به حساب توليد بستانكار مي‌گردد.

- كنترل خريد ××

   ح.پ/بانك ××

- ح. توليد ××

   م. مواد ××

   كنترل مواد ××

ثبت بابت منظور نمودن موجودي مواد اول دوره و كنترل خريد به حساب توليد

- موجودي مواد ××

   ح- توليد ××

ثبت بابت محاسبه موجودي مواد پايان دوره برگشت نرخ توليد

سيستم ثبت دائمي

در سيستم دائمي، خريد مواد در حسابي تحت عنوان ”موجودي مواد ثبت مي‌شود اگر در ابتداي دوره موجودي مواد در انبار وجود داشته باشد بهاي تمام شده‌ي اين موجودي‌ها نيز در هان حساب قرار مي‌گيرد. هر گاه موادي براي استافده در توليد از انبار صادر مي‌شود صدور مواد به همين حساب منظور و بهاي تمام شده‌ي مواد صادره از انبار به محض خروج از انبار به حساب توليدات شركت منظور مي‌شود درواقع اطلاعات بهاي تمام شده‌ي توليد را به روز مي‌رساند. در همان حال اطلاعات حساب موجودي در انبار شركت است، بنابراين بر خلاف نظام ادواري بهاي تمام شده كه بهاي تمام شده‌ي كالاي صادره از انبار به صورت غيرمستقيم و در پايان هر دوره‌ي مالي محاسبه مي‌شود در نظام دائمي هم بهاي تمام شده‌ي مواد صادره از انبار هم بهاي تمام شده‌ي مواد موجود در انتهاي دوره به طو مستقيم به طور مستمر تعيين مي‌شود:

- موجودي مواد ××

   ح- پ/ بانك ××

بابت خريد مواد اوليه

كالاي در جريان ساخت ××

   موجودي مواد ××

بابت مصرف مواد اوليه در توليد

در ضمن سيستم ثبت دائمي براي موجودي كالاي ساخته شده نيز مورد استفاده قرار مي گيرد و بر اساس آن هنگام توليد كالا حساب موجودي كالا بدهكار و حساب كالاي در جريان ساخت بستانكار مي‌گردد و در زمان فروش آن حساب موجودي كالا بستانكار و بهاي تمام شده ي كالاي فروش رفته بدهكار مي‌گردد.

- موجودي كالا ××

   كالاي در جريان ساخت ××

بابت توليد كالا

- ح دريافتي/ نقد ××

       فروش ××

       ب.ت. فروش رفته ××

       موجودي ××

بابت فروش كالا و ثبت بهاي تمام شده‌ي آن

مشكل اصلي در به كارگيري نظام دائمي بهاي تمام شده، تعيين بهاي تمام شده‌ي مواد صادره از انبار است كه در طول سال به دفعات انجام مي‌شود و هر بار كه مواد از انبار خارج شود بايد بهاي تمام شده‌ي آن محاسبه و از حساب موجودي مواد خارج گردد.

حسابداری مواد درتولید